​Rozporządzenie PPWR rewolucja w myśleniu o opakowaniach

​Komisja Europejska proponuje nowe rozwiązanie legislacyjne - okołounijne rozporządzenie dotyczące opakowań, zastępujące cele zapisane w Dyrektywie 94/62. Rozwiązanie to ma ujednolicić krajowe legislacje i rozwiązać problem różnych jej transpozycji i dużych opóźnień w wdrożeniu zmian (na przykładzie Dyrektywy SUP z 2019 roku, powinna ona być transponowana w 2021, a dopiero w kwietniu 2023 w Polsce to wykonano). Kolejnym ważnym celem jest zaproponowanie nowych rozwiązań aby zatrzymać zwiększające się ilości wytwarzanych odpadów i frustrację konsumentów z nadmiarowych opakowań. Według danych Eurostatu średnio każdy Europejczyk wytwarza prawie 180 kg odpadów opakowaniowych rocznie. Według prognoz niewprowadzenie zmian legislacyjnych doprowadziłoby do dalszego wzrostu ilości odpadów opakowaniowych o 19 proc. do 2030 r., a w przypadku odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych nawet o 46 proc.
Propozycje zmian w zamyśle mają odwrócić tę tendencję. Jednym z ważnych rozwiązań minimalizujących ilość wytwarzanych odpadów jest wprowadzenie obowiązkowych systemów ponownego użycia opakowań, oraz wymogi eliminujące zbędne opakowania. Niezależnie od wymogów dla przedsiębiorców, pozytywnie należy wspomnieć, iż planowane jest wprowadzenie oznakowania na opakowaniu o sposobie postępowania z nim po wykorzystaniu, co powinno wspierać prawidłowy recykling. Proponowane zmiany i mechanizmy wprowadzą nowe warunki biznesowe, ograniczą zapotrzebowanie na surowce pierwotne oraz oderwą wzrost gospodarczy od ilości wytwarzanych odpadów. Wykorzystanie surowców wtórnych dodatkowo zwiększy potencjał w zakresie recyklingu, a także spowoduje, stopniowe uniezależnienie się od surowców pierwotnych.
PPWR wprowadza również konkretne zalecenia dla kompostowalnych i ulegających biodegradacji tworzyw sztucznych. Określono, do jakich zastosowań takie tworzywa sztuczne są rzeczywiście korzystne dla środowiska, oraz w jaki sposób należy je projektować, unieszkodliwiać i poddawać recyklingowi.

---

Wdrożenie ekoprojektowania ukierunkowano na  podwyższenie jakości recyklingu dzięki czemu do 2030 r. wszystkie opakowania znajdujące się na rynku UE mają nadawać się do recyklingu w powszechny oraz opłacalny ekonomicznie sposób.
Wspieraniem powszechności recyklingu są również zapisy odnoszące się do zwiększenia wykorzystania tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu w opakowaniach, nakładając obowiązkowe cele w tym zakresie.
Po raz pierwszy został wprowadzony cel ograniczający do 2040 r. ilość odpadów opakowaniowych na mieszkańca o 15 proc. w każdym państwie członkowskim, w porównaniu z 2018 r. Realizacja tego tak ambitnego celu będzie możliwa jedynie poprzez zaangażowanie konsumentów w selektywną zbiórkę oraz korzystanie z rozwiązań wielokrotnego użycia i akceptacje wyrobów z recyklingu.  
Dużym planowanym wyzwaniem będzie obowiązek sprzedaży konsumentom znacznego odsetku swoich produktów w opakowaniach wielokrotnego użytku lub wielokrotnego napełniania, na przykład w przypadku napojów i posiłków na wynos lub w handlu elektronicznym. To bez przekonania społeczeństwa będzie niemożliwe. Co sugeruje dużą pracę abyśmy odeszli od jednorazowości i wygody z tym związanej na wielokrotność użycia i recykling. Uzupełnieniem takich rozwiązań powinna być standaryzacja formatów opakowań, co ułatwi wszystkie procesy logistyczne i gospodarki odpadami.
Jedną z ważnych zmian jest wprowadzenie rozwiązań minimalizujących pustą przestrzeń w opakowaniach (obecny duży problem, że w takim samym opakowaniu kupujemy coraz mniej produktu). Ma to rozwiązać problem nadmiarowych i niepotrzebnych opakowań. W projekcie znajdziemy również bardzo kontrowersyjne zapisy zakazujące opakowań jednorazowego użytku stosowane do podawania żywności i napojów spożywanych w restauracjach i kawiarniach, opakowania jednorazowego użytku do pakowania owoców i warzyw, miniaturowych butelek szamponu i innych miniaturowych opakowań w hotelach.  O ile w hotelu łatwo zastosować dozowniki, to już w podroży stosowanie opakowań wielokrotnego użytku może być wyzwaniem.
 
Według przedstawionych szacunków zmiany prawne doprowadzą do powstania ponad 600 000 miejsc pracy w sektorze recyklingu do 2030 r., z czego wiele w lokalnych małych i średnich przedsiębiorstwach.
Jednak żadna z tych zmian realnie nie zaistnieje bez akceptacji społeczeństwa i woli konsumentów do korzystania z nowych modeli gospodarczych oraz produktów z recyklingu. Czy w tak krótkim czasie jest to możliwe?
 
Wniosek w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych zostanie teraz rozpatrzony przez Parlament Europejski i Radę w ramach zwykłej procedury ustawodawczej, a jego uchwalenie planowane jest  na jesień 2023 roku.

Konrad Nowakowski
​Polska Izba Odzysku i Recyklingu Opakowań

Materiał jest fragmentem artykułu dotyczącego regulacji prawnych, który ukaże się w monografii V Kongresu Przemysłu Opakowań. Autor, Konrad Nowakowski, będzie również jednym z prelegentów tego wydarzenia. Już teraz serdecznie zapraszamy